Pse nuk ofrohen qetësues dhimbjesh për vendosjen e IUD-së?
Kur bëhet fjalë për të mos mbetur shtatzënë, shumica e opsioneve kontraceptive shoqërohen me të pakën një efekt anësor që është e pritshme; kështu që zgjedhja e kontraceptivëve mund të duket si më e mira mes shumë të këqijave, siç është spiralja intrauterine (IUD). Me një kohëzgjatje nga 5 deri në 10 vjet dhe një shkallë mbrojtjeje mbi 99%, është e lehtë të kuptohet pse është një nga kontraceptivët më të përdorur që rekomandohet fort nga mjekët. Megjithatë, ndërsa specialistët e kujdesit shëndetësor i kanë thurur lavde kësaj pajisjeje të vogël në formë T-je, heshtja për dhimbjen fizike që përjetojnë gratë gjatë dhe pas vendosjes së spirales është shurdhuese. Sot, pas vitesh vuajtjesh të heshtura, kjo është kthyer në një temë të nxehtë diskutimi në rrjetet sociale si TikTok. Përdorueset po rrëfejnë përvojat e tyre, shpesh mjaft shqetësuese. Pyetja kryesore është: Pse nuk ofrohen qetësues dhimbjesh për vendosjen e IUD-së?
Spiralet ofrohen në dy forma kryesore: hormonale dhe prej bakri. Shumica e tyre vendosen pak a shumë sipas së njëjtës procedurë: futja e një spekulumi (një pajisje mjekësore metalike ose çeliku në formë sqepi të patës që përdoret nga gjinekologët për të zgjeruar muret e vaginës për ta bërë më të lehtë ekzaminimin), fiksimi në qafën e mitrës, matja e mitrës, duke futur pajisjen dhe duke prerë fijet lidhëse. Dr. Staci Tanouye, një gjinekologe, shpjegon se procedura “zakonisht zgjat vetëm disa minuta”. E thjeshtë, apo jo? Në teori, po. Është një procedurë relativisht e shpejtë, por jo pa dhimbje. I ashtuquajturi “pickim i shpejtë” i fiksimit në qafën e mitrës praktikisht konsiston në futjen e dy gjilpërave të cilat shpojnë muret e qafës së mitrës dhe matja e mitrës që bëhet me anë të një shufre plastike, dhe futja e mëpasshme e pajisjes së huaj, për shumë gra shoqërohen nga ngërçe të forta të ngjashme me dhimbjet menstruale.
Si dikush që ka pasur “kënaqësinë” e vendosjes së dy pajisjeve të tilla, mund të konfirmoj se është diçka e dhimbshme. Edhe pse munda të kthehesha në shtëpi pas të dyja procedurave, kjo ishte mjaft e vështirë. Gjatë vendosjes së parë, u gjenda para një audience: një infermiere, një studente e mjekësie, një doktoreshë dhe i dashuri im në atë kohë. Për çudi, të gjithë dukeshin më të shqetësuar për mirëqenien e të dashurit tim, duke diskutuar nëse duhej të qëndronte aty apo nëse do t’i binte të fikët, ndërsa unë qëndroja shtrirë me këmbët e hapura dhe në ankth. (Ndoshta fakti që ishin të shqetësuar për tolerancën e tij nuk është për t’u habitur, duke pasur parasysh se shumica e terapive qetësuese testohen te meshkujt dhe për këtë arsye ato janë bërë për ta). Vetë vendosja nuk ishte aspak e rehatshme, e ngjashme me dhimbjet e forta menstruale, por jo e padurueshme. Për vendosjen e dytë, duhej të hiqej e para dhe kjo ishte shumë më e dhimbshme. Ndërsa doktoresha më mbërthente qafën e mitrës, unë u tensionova dhe dhimbja ishte torturuese. Frymëmarrja ishte më e shpejtë, kisha marrje mendsh dhe filluan të më dilnin lot menjëherë. Doktoresha ishte shumë e kuptueshme dhe më dha pak kohë për ta marrë veten, por nuk ishte e thënë që t’ia dilnim mbanë: qafa e mitrës refuzoi të bashkëpunonte. Më pas ia bëri me shenjë infermieres që të më bënin anestezi lokale. Pas injektimit në qafën e mitrës (çfarë gëzimi), ajo dhimbje përcëlluese u zhduk dhe më pas u ktheva në shtëpi duke ecur çalthi, disi e trullosur dhe me dhimbje.
Për fat të keq, përvoja ime nuk është unike. Infermierja Alex Waters e përshkroi përvojën e saj të vendosjes së IUD-së si “më të dhimbshme se kurrë më parë”, e cila u pasua nga tre ditë qëndrimi shtrirë. Përvoja ime ishte e ndryshme, sepse më bënë anestezi lokale, por infermieres Waters nuk iu ofrua asnjë qetësues. “Po ta dija, do të kisha marrë paraprakisht disa qetësues ose do të kisha shkuar te dikush që mund të më ndihmonte”, thotë ajo. Dr. Tanouye është dakord se dhënia në njëfarë mase e qetësuesve të dhimbjeve duhet të jetë procedurë standarde: “Është e rëndësishme që të flitet patjetër për kontrollin e dhimbjes para vendosjes. Ajo që ekspertët mjekësorë duhet të bëjnë është që të flasin paraprakisht me pacienten në mënyrë që ajo të marrë një vendim të informuar dhe personal”.
Por atëherë, pse nuk garantohet përdorimi i qetësuesve për vendosjen e spirales? Gjëja e vështirë, shpjegon Dr. Tanouye, është se dhimbja është subjektive, kështu që është e pamundur të ofrohet një formë e standardizuar e qetësuesve të dhimbjes. “Dhimbja në qafën e mitrës dhe në mitër është shumë komplekse. Niveli i dhimbjes është i ndryshëm, nga aspak në të rëndë. Studimet kanë treguar se shumica e grave raportojnë se përjetojnë dhimbje jo më të forta se dhimbjet menstruale, por do të ketë gjithmonë gra që përjetojnë më shumë ose më pak dhimbje se mesatarja. Qafa e mitrës dhe mitra stimulohen nga nerva të shumtë, dhe kjo gjithashtu mund të ndryshojë nga personi në person. Pra, ndërsa janë testuar shumë opsione për kontrollin e dhimbjes, asnjë nuk ka provuar të ofrojë përmirësime të qëndrueshme”. Ndërsa diskutimi rreth subjektivitetit të dhimbjes është një çështje e vlefshme (siç dëshmohet nga nivelet e ndryshme të dhimbjes që kam përjetuar gjatë përvojave të mia me vendosjen e IUD-së), duke e vështirësuar vendimin për një nivel të përshtatshëm lehtësimi dhimbjesh, është thelbësore të flitet me gratë për spiralen në mënyrë që të jenë në gjendje të përshtatin terapinë për lehtësimin e dhimbjeve për secilën. Megjithatë, për fat të keq, ende nuk ka një nivel të mjaftueshëm komunikimi në këtë aspekt.
Prandaj, po ndërhyjnë aktivistët dhe ekspertët e kujdesit shëndetësor që mbështetin shëndetin e grave. Një shembull ndryshimi është dhënë nga shërbimi amerikan Tia, i cili po krijon “një standard të ri kujdesi për gratë”. Përveç trajtimit të problemeve të ndryshme shëndetësore, nga mendore tek ato hormonale, Tia bën edhe vendosjen dhe heqjen e IUD-së dhe është ndër të parat që ofron akupunkturën si terapi për lehtësimin e dhimbjeve gjatë procesit. Në vitin 2021, Lucy Cohen nisi një peticion në Change.org në Mbretërinë e Bashkuar për të mbështetur terapi më të mira për lehtësimin e dhimbjeve për vendosjen dhe heqjen e spirales, pasi përjetoi vetë dhimbje torturuese gjatë procesit dhe që atëherë nga peticioni janë mbledhur mbi 35,000 nënshkrime. Rritja e numrit të grave që rrëfejnë historitë e tyre në rrjetet sociale, duke mbrojtur dhe rritur ndërgjegjësimin për këtë çështje, ka nxjerrë në pah dhimbjen e përjetuar nga gratë. Numri në rritje i dëshmive personale më në fund ka bërë që sektori mjekësor ta pranojë hapur këtë problem. Faculty of Sexual and Reproductive Healthcare (FSRH) dhe Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG) bënë një deklaratë në vitin 2021 në të cilën presidenti i RCOG, Dr. Edward Morris, tha: “Është shqetësuese të dëgjosh se sa shumë kanë vuajtur disa gra si pasojë e vendosjes së një IUD-je. Ne besojmë se është e papranueshme të përjetosh dhimbje të padurueshme gjatë çdo procedure gjinekologjike dhe të gjithë specialistët që merren me shëndetin e grave, nga infermierët e specializuar, mjekët e përgjithshëm dhe gjinekologët duhet të dëgjojnë dhe të marrin në konsideratë atë që thuhet”. Një hap i mirëpritur, por a do të mjaftonte për të zhdukur faktin se dhimbjet e përjetuara nga gratë shpërfillen? Jo aq shpejt, thotë Dr. Tanouye. “Historikisht, ky ka qenë një problem në të gjitha fushat e mjekësisë dhe [është veçanërisht më kritik kur bëhet fjalë për gratë me ngjyrë]. Dhe ndërsa fillojmë të njohin dhe kuptojnë më mirë dhimbjen e përjetuar nga gratë, ka ende shumë për të bërë”.
Georgia Moot është modele dhe shkrimtare, e cila jeton mes Londrës dhe Nju Jorkut. Ajo ka shkruar për revista si “British Vogue”, “Refinery29”, “Browns Fashion” dhe “Dazed”
