Pse duhet të dekolonizojmë sistemin tonë shëndetësor
Në asnjë moment gjatë studimeve të mia për mjekësi, që zgjatën dhjetë vjet për tri diploma dhe orë të panumërta të kaluara në pavijonet e spitalit, askush nuk përmendi kurrë se si trashëgimia e kolonializmit dhe racizmit ndikon në vendimet e mia si mjeke.
Menjëherë pas përfundimit të një masteri pranë School Of Hygiene & Tropical Medicine në Londër, një nga shkollat më të mira të shëndetit publik në botë, u zhgënjeva nga mënyra e mësimdhënies dhe diskutimit të mjekësisë dhe kujdesit shëndetësor. Asnjëherë nuk folëm rreth tensionit mes mjekëve kryesisht të bardhë të klasës së mesme dhe pacientëve të pakicave etnike. Asnjëherë nuk u diskutua sesi institucionet tona shëndetësore janë modeluar nga imperializmi. Askush nuk i vuri në dyshim këto qëndrime dhe askujt nuk iu dha mundësia për ta bërë këtë. Sistemi ishte më shumë në favor të disave.
Mjekësia mësohet në të njëjtën mënyrë siç praktikohet. Vetëm disa trupa kanë pasur rëndësi historike, zakonisht meshkujt e bardhë të shëndetshëm heteroseksualë. Ndërsa ndiqja leksione, shpesh dëgjoja doktorë të vjetër në profesion që bënin përgjithësime, shpesh nënçmuese dhe pa dallim, se pse disa njerëz me ngjyrë ishin në rrezik të prekeshin nga tensioni i lartë i gjakut. Megjithatë, nuk diskutohej se si efektet e racizmit mund të ndikojnë te pacientët me ngjyrë që preken në mënyrë disproporcionale nga tensioni i lartë, gjë e cila mund të shkaktojë goditje ishemike vdekjeprurëse. Ky është një koncept i njohur si “Weathering” (“degradimi”), i shpikur nga profesoresha Arline Geronimus në vitin 1992.
Kjo është arsyeja pse në vitin 2018 vendosa të krijoj një kolektiv Decolonising Contraception (tani njihet si shoqata bamirëse Reproductive Justice Initiative), për të adresuar pabarazitë racore të shëndetit seksual dhe riprodhues dhe efektet e një trashëgimie koloniale në ofrimin e kontraceptivëve. Ne hulumtuam historinë e institucioneve tona, mosbesimin midis mjekëve e pacientëve dhe se si përkatësia etnike ka ndikuar në konsultat mjekësore. Fillova të informohesha gjithnjë e më shumë nga publiku si edhe nga kolegë të tjerë, të cilët më paraqitën shembuj të padrejtësisë ose të racizmit që ata kishin parë në sistemin e kujdesit shëndetësor.
Ishin ngjarjet e ndërthurura të vitit 2020, kur protestat e Black Lives Matter në Shtetet e Bashkuara përfshinin njerëz me ngjyrë nga diaspora dhe grupe të tjera të margjinalizuara në mbarë botën, së bashku me numrin disproporcional të viktimave të Covid-19 që prekën të njëjtat komunitete, që e bënë temën e racizmit në kujdesin shëndetësor edhe më të ngutshme.
Ishte kjo që më shtyu të shkruaja Divided: Racism, Medicine And Why We Need To Decolonise Healthcare. Libri bazohet në përvojat e mia si paciente dhe mjeke, ato të pjesëtarëve të familjes sime – të cilët emigruan nga Nigeria në MB në vitet ‘50 dhe punuan në të njëjtin sistem të kujdesit shëndetësor dekada para meje – dhe ato të njerëzve në hemisferat jugore që po përpiqen të sjellin ndryshim. Në fund të fundit, shpresa ime është që libri do t’u japë vrull njerëzve që sfidojnë padrejtësitë e kujdesit shëndetësor në mbarë botën, në mënyrë që të kemi një sistem më të barabartë për të gjithë.
Me këtë në mendje, po ju paraqes një listë me pesë njerëz me ngjyrë që po luftojnë për të përmirësuar botën e kujdesit mjekësor (renditja është e rastësishme).
- Chidiebere Ibe – student dhe ilustrues nigerian i mjekësisë që krijon ilustrime mjekësore, duke u fokusuar te njerëzit me ngjyrë.
- Malone Mukwende – bashkautor i Mind The Gap, një manual falas për studentët e mjekësisë që bën fjalë për disa patologji që prekin lëkurën me ngjyrë më të errët.
- Dr. Ayoade Alakija – ish-bashkëkryetare e African Vaccine Delivery Alliance të Unionit Afrikan, e cila luajti një rol vendimtar në theksimin e pabarazive në shpërndarjen e vaksinave gjatë pandemisë COVID-19.
- Dr. Black Deer – aktiviste dhe studiuese indigjene që hedh dritë mbi mënyrën e arritjes së barazisë shëndetësore për komunitetet indigjene.
- Dr. Uché Blackstock – themeluese dhe Drejtore Ekzekutive e Advancing Health Equity, një organizatë me mision për të çmontuar racizmin në kujdesin shëndetësor.
Dr. Annabel Sowemimo është një mjeke e specializuar në shëndetin seksual e riprodhues dhe themeluese e Reproductive Justice Initiative. Ajo është gjithashtu autore e librit Divided: Racism, Medicine And Why We Need To Decolonise Healthcare
