Forma e tingullit: si Christine Sun Kim e riinterpreton gjuhën e shenjave përmes artit
Tingulli ka depërtuar për një kohë të gjatë në art, por duke iu referuar kryesisht një përkufizimi të ngushtë: atij të dëgjueshëm. Në vitin 2008, artistja multidisiplinare Christine Sun Kim vuri re se ndërsa galerive në Berlin, ku ajo jeton, u mungonte arti pamor, kishte një bollëk tingujsh. Prandaj ajo vendosi të ndryshojë këtë retorikë dhe të krijojë një hapësirë më të madhe për komunitetin e atyre me vështirësi në të dëgjuar. Në fjalimin e saj të famshëm TED Talk, The Enchanting Music Of Sign Language, ajo u shpreh: “Vendosa që tingullin ta bëj timin dhe ta integroj atë në artin tim”.
Kim, e cila komunikon në gjuhën amerikane të shenjave (ASL), ka filluar të eksplorojë ngjashmëritë midis simboleve muzikore dhe ASL-së. Puna e saj tani shfaqet në disa koleksione të mëdha, duke përfshirë atë të Whitney Museum Of American Art në Nju Jork dhe Tate Modern në Londër dhe ajo vazhdon të hetojë implikimet sociale dhe politikën e tingullit përmes medias vizuale.
E takova Kim në hapjen e ekspozitës së saj të fundit në Somerset House në Londër, Edges Of Sign Language, e cila sjell një ndryshim të theksuar në karrierën e saj drejt një qasjeje më minimaliste, përmes pikturave, forma e të cilave, në vend të përmbajtjes, përfaqëson fjalët dhe frazat e ASL-së që ato përshkruajnë. Score (2023) është një formë e zhdrejtë me një fillim dhe fund të paqartë, që “i referohet një pentagrami”. “Kjo përfshin bashkëpunimin me përkthyesit e ASL-së”, më thotë Kim. “Unë jam ‘partitura’ që jep informacionin. Në të njëjtën kohë, përkthyesi është edhe partitura ime dhe zëri i tij ndikon në mënyrën se si shprehet i imi”.
Këto vepra të reja përfaqësojnë një përparim të natyrshëm nga arti i hershëm mural dhe publik i Kim. Në vitin 2021, ajo instaloi “titrat e hapura” (titrat automatike) për qytetin e Mançesterit, Angli. “Ndërsa fjalori im vizual pasurohej, ndieja se hapësira rreth meje ngushtohej. Nëse bëni diçka vërtet të madhe, njerëzit do të detyrohet ta shohin atë. Ne po ju imponojmë jetën tonë”, shpjegon Kim. Një mbishkrim, i vendosur mbi qytet në formën e një banderole me aeroplan, lexonte: THE SOUND OF NO FIGHT (TINGUJT E PAQES). Një tjetër e vendosur në fasadën e National Football Museum, lexonte: THE SOUND OF AGREEING NEVER TO CALL IT SOCCER (TINGULLI I PRANIMIT PËR TË MOS E QUAJTUR KURRË FUTBOLL). “Humori është një mjet për të mbijetuar. Jam shumë e inatosur. Jam e zemëruar. Por si mund të jesh i tërbuar dhe të mos i largosh tutje njerëzit? Me humor!”, shpjegon ajo. Në fund të fundit, humori, si të gjitha të dhënat vizuale të përdorura nga Kim në veprat e saj, nuk kufizohet as nga kultura, as nga gjuha.
Krahas vendosjes në plan të parë të një kuptimi të ri të tingullit dhe gjuhës, Kim nënvizon përjashtimin dhe diskriminimin e natyrshëm të shoqërisë ndaj personave me aftësi të kufizuara. “Të qenit shurdh nuk ka pasur kurrë vendin e merituar në histori. Me artin tim dua ta detyroj atë vend”, shton ajo. Kim planifikon të provojë diçka të re me artet e performancës dhe të vazhdojë të bëjë piktura me forma origjinale. “Në fillim të karrierës sime ishte shumë e lehtë të etiketohesha, kështu që e shmangia përdorimin e gjuhës së shenjave në punën time. Por tani jam gati!”, e mbyll ajo.
Edges of Sign Language do të vazhdojë të shfaqet në Somerset House, Londër deri më 21 maj 2023
Ella Slater është shkrimtare e artit dhe kulturës që jeton në Londër
Captioning The City (2021) ⓒ Lee Baxter; How Do You Hold Your Debt (2022), JTT NYC; Too Much Future (2017), Whitney Museum Of American Art ⓒ Ron Amstutz; The Star-Spangled Banner (Third Verse), (2020), François Ghebaly; All Day All Night ⓒ Reinis Lismanis. All: Christine Sun Kim; François Ghebaly, LA; White Space Beijing
