“Është gjëja më rrëqethëse që kam shkruar ndonjëherë”: Stephen Buoro për romanin e tij të ri të shumëvlerësuar
Matematika, filma nga Marvel, një enciklopedi dhe një Blackberry: këto janë themelet e pabesueshme të karrierës letrare të Stephen Buoro. Emri i tij mund të jetë i panjohur për ju, por jo për shumë kohë. Shkrimtari 30-vjeçar, fitues i një burse nga Fondacioni Booker Prize, sapo ka botuar romanin e tij të parë The Five Sorrowful Mysteries Of Andy Africa, që bën fjalë për historinë tragjikomike të Andit, një adoleshent nga Kontagora, Nigeri, i cili bie në dashuri me një vajzë të bardhë, ndërsa përballet me dhunën sektare dhe mbërritjen e një burri misterioz që pretendon se është babai i tij. Tragjikomik, prekës dhe me një drejtim formalisht të guximshëm, ky libër përbën zanafillën e një talenti të ri të pamohueshëm letrar.
Buoro, i cili punoi si mësues matematike në Nigeri përpara se të transferohej në MB, flet për bocat e para të romanit: “Kam hedhur gjithçka që më magjeps në këtë libër. Matematikën, fantashkencën, Afrofuturizmin”. Bocat e para u shkruan në Blackberry-n e tij, i frymëzuar nga enciklopeditë në bibliotekën e shkollës dhe nga një kopje e romanit “Uliksi” të shkarkuar në një telefon të vogël Motorola me kapak.
Jemi duke pirë kafe së bashku në Londër dhe Buoro, një lexues i flaktë që i sheh librat si dritare për në botë të tjera, sapo mbërriti nga Norwich, ku po studion për doktoraturë në shkrim krijues dhe kritik. Ai kërkon falje, duke thënë se është “më mirë t’i shkruajë idetë, sesa të flasë për to”.
Romani i Buoro është shpallur nga botuesi i tij si libër mbi “gjendjen në Afrikë”, një barrë e rëndë, por e vlerësuar me meritë. Shkrimtari rrëfen se përjetoi një ndjesi pafuqie gjatë rinisë së tij në Nigeri dhe se si te shkrimi gjeti çlirimin. “Shkrimi i romaneve më fuqizon; ai të bën të ndihesh si perëndi e botës tënde”, thotë ai. Kjo reflektohet në obsesionin e Andit për Marvel. “Si fëmijë ishim të gllabëruar nga kultura perëndimore”, shpjegon Buoro. “Të gjithë donim të ishim Brad Pitt dhe Tom Cruise; donim të ishim superheronj. Doja t’i bëja për vete këto momente të rëndësishme pjekurie”.
Ndikimi i kulturës perëndimore mbi Andin është një temë e përsëritur. Fjalia hapëse e guximshme e romanit (“Të dashur njerëz të bardhë”), e ndjekur nga një përshkrim i obsesionit të Andit me gratë e bardha e bionde, tregon shumë për pjesën tjetër të librit. Buoro nuk ka frikë të adresojë çështje të përmasave të mëdha dhe problematike si diskriminimi racor, luftërat fetare dhe patriarkalizmi shtypës, përmes syve të një të riu që po përballet me hijen e gjatë të kolonializmit dhe dëshirën e zjarrtë për një jetë më të mirë për atë që ai e quan “kontinentin e tij të mallkuar”.
Sado të gjëra të jenë këto tema, ky është një roman i përqendruar me vendosmëri te protagonisti. “Dëgjova zërin e Andit, këtë zë të fuqishëm që donte të rrëfehej, të kuptonte gjërat”, shpjegon ai. “Mbaj mend që i hodha një sy romanit të përfunduar më pas dhe kuptova në atë moment se kjo ishte gjëja më rrëqethëse që kisha shkruar ndonjëherë. E dija se duhej të vazhdoja më tej”.
The Five Sorrowful Mysteries Of Andy Africa është tani në shitje. Stephen Buoro do të bashkëbisedojë me David Olusoga gjatë Hay Festival më 29 maj 2023
Marie-Claire Chappet është gazetare e arteve dhe kulturës që jeton në Londër dhe redaktore kontribuese në “Harper’s Bazaar”
